1
dao hrilhfiah tûr chuan ṭawngin a chhâng lo
a hming nei lo hi thupêk ropui a ni
a hming pêk chu ṭawng bûrah a khung
mahse thil nihna chu a la ṭha!»
kan duhna chauhvin min hnehsak êm
duhna neilo chuan thil a hre chiang
thil engkim hmunaṭangin
dao nihna chu kan hmu thei!
1.1
he ti theih ang em? –
keimah hian chhinchhiah ngai a nih lo
chutiang thu leh a sawi – a dik ta lo ve reng reng
lo hming nei loh chu – van leh lei thupêk a ni
lo hming nei chu – hman theih a ni, chhuahna a ni a nihna pawimawh
hming leh hming loh – an nihna chuan
a dik taka hriat theihna chhan a lo ni
kan duhna chauhvin hriat theih lohna a lo thleng
mi duh reng loh chuan – a tih tawh leh tih theih dan a hriat
chutiang nihna hi – tunlaia zirlai chhanna hrang hrangah a dah
ṭawng aia hriattur chu – a nihna hmuh tur a ni
2
tha leh ṭha lo — an inṭan chauh a ni
hlim leh hlim lo — an inpe vek a ni
mihringin tha an hriat chuan — ṭha lo a lo lang
nun lo chu an ti theih nan — thi a hriat a ngai
a inṭan theih chuan — a ṭa leh a hnih zawng zawng an lang
lo la hmarah — sang a huam vek a ni
ting a luah tur chuan — a kharna a tarlan a ngai
hun hmasa, hun chhung, hun zawng zawng — an khur angin lo tel
tichuan ṭanpuina hi tih lohna hmangin a thawk
a hrilhna chu thuruk lo — a hriatna chu thuleng lo
a siam mahse — neihna a beisei lo
a ṭhuam thei — pawn hman loh in a tum leh tum
tih loh hmanin a dinhmun chu a lo thleng zel
a tawkna leh a rinnaah — a chhak lo, a eng mah lo tih duh lo
a nihna chu a dik — mahse hriat loh a ni
a hrang hrang a ni — mahse pakhat a ni
2.1
tha leh ṭha lo — a chuang chuan chu ziak dan chauh a ni
kan thil hmingin kan siam — a hlim leh a tawpna kan pe ta
chhiar chi hrui ang chuan a tha zawk an ti — a tha tak a la awm ta lo
mipui chuan thi hi lo nun lo an ti thin
tawngṭhum leh a rit theih — an ruat vek a ni
lo la eng emaw a lo ni zawng zawngah chuan, a sang a bawn a ni
ting a luah tur chuan — a kharna a tarlan a ngai
thiltih lai, hun chhung lai, hun hmasa — an lo tel angin chuan
hemi hnuah chuan, ṭanpuina leh zir chuan:
hriat lohna hmangin a tih — tih lohna hmangin a hman
a zir chi chu — thu a awm lo; a hrilh chi chu — hriat chi a lo ni
a siam bawk, mahse a neih ngaihna a phur lo
a chhung zawng zawngin a lo ṭhuam leh, hman a ngai lo
a tih a ni mahse, a hriat loh ve reng a ni — a chi hrang hrangin
tawpna a neih zawng zawngin — a ngai lo mahna leh hmangaihna pawh a la thi lo
3
zirtîrna hriatna chu ropui lo a nih chuan
engtin nge miin dikna tûr an ṭan?
sumda hmang hlu chu mangang lo a nih chuan
engtin nge miin rûk an tum?
a duhna tûr a awm lo a nih chuan
eng nge mipui thinlung a tihboral?
mi thiamin thuneihna a la chuan
a pe tûr chu ṭam leh chaw chauh a ni
an rilru a tihfêm, an duhna a tihfîm
zirtîrtu te pawh an ṭanpuina a phal lo
a tih lohna chauhvin
ramhuai a ṭha thei
4
dao chu a tarlan theih chuan a dik lo
a phung lo chu a nih zawngin, a ni bawk a — hnam dang lam te zingah pawisa zawng chu a awm
a khuh lo, a pian khawp mai, lehkha hrang hrangin
a leng lo pawh a ni, mahse a chhuakna pawisa zawngin a tul
a laithiam lo — a ni chuan, chhungte puitu a ni!
a dinga leh chhinchhiahna atan thil dik a nei lo
a awm zawng zawng pawh a hmaah chhui tak tak zawngin an awm
dao a khawihna, a hriatna leh a thlawna
hemi a tul a ni lo — a pawisa zawng chu Chaos a ni
a hmasa ber leh a chhan hrang hrangte hmanpui ber
ka hre lo — hmasawnna tluantaka a tih chuan, eng nge a tih?
5
van leh lei chu mihring hrehawm an hria lo
sâkhaw hian khûngaihna a nei lo
a nun dân chu an thlâk thei lo
thil engkim chu a thupêk zâwngin a kal zêl
mi thiam pawh sâkhaw dân zâwngin a thlîr
‘mihring ngaihsakna’ tih hi a hlut lo
a hmuh chu mihring nun sâkhaw ṭha a ni
thil ṭhenkhat chu an khuh vânga hman ṭhat
entîr nân, ṭumṭhâwng emaw, zu emaw
a khuh nasa zâwk, a thiltih zâwk
a thiltih nasa zâwk, a hman ṭhat zâwk
van leh lei inkârah khuhna a awm
ṭumṭhâwng angin — a khuh a ṭha êm!
thu hlui sawi hi a ngaihven lo
thil engkimah a zawm dân ṭha a ṭhîn
6
van-lei leh khawvêla awm dân zawh chhuak laiin
khâwnghâwmna hmu ang che – awmna thupêk a ni
a khâwnghâwm hnuai chuan – lo chhuah leh lo tâna thlâk a awm
a khâwnghâwm hmaah chuan – ‘a awm lohna’ a ṭhuam
he khâwnghâwm hi ‘a ni thei’ atanga ‘a ni tawh’ thleng
siamna hunrem tak a ni
‘a awm lohna’ atangin – hmanrua engemaw zat
tingtêl ang zêl a rawn chhuak – a têl thei lo va!
7
anmahni nêna inṭan loh vângin
van leh lei chu an hun a têp lo
mi thiam pawh chu an dân zâwngin a awm –
nun a ropui êm êm lo tih hria chuan
a nun a rem zâwk
a tawpah kal duh tu chu a hmasa ber a ni ang
a thih hlau lo tu chuan a lungâwi na a hmu ang
amah nêna inṭan loh tu hian
a thianghlim thil chu a chhân lam a ni zêl
8
tui chu entîrna ropui ber a ni :
a ṭha têk êm êm, mahse a dam zâwk
hmâna awmna emaw, ropuina emaw tûr a hlau lo
mi tlâk lo hnaiah a awm ṭhîn
tui en rawh – i hmel i hmu ang;
a lêt dân chu dao kal dân ang
mi thiam pawh chu a thinlung zâwngin a kal –
mi zawng zawng nên a ṭhian ṭha
a in chu a vawn
a thu chu a dik
a thutlûkna chu hunbi ṭhîn a siam
a thiltih chu a thiamna zâwng chauh
tui angin a nem ngêl, a damna zâwngin a kal
chuvângin chhiatna leh mualpho chu a chungah a thleng lo
9
i tih tawp tur i hria a ngai :
zu puan chu a khâr hlum a phâk lo
châwng chhia nasa tak chu an vên thei lo
dâr êng êm êm chu a tluk hman
sum leh pâi ropui taka inngaihna chu –
in chhungah chhiatna a kâwk ang
i thiltih zo tâk leh chuan, inthâwk rawh –
hei hi sâkhaw thupêk a ni
10
i mahni leh i inlâk chuan –
i taksa leh thlarau inpumkhatna hian
i tihchhiat theih loh hlutna i hre ang
i thlâkna thlâk hian naupang ang i ni leh
i nun tha berah i lo kir leh ang
i thlîrna i fiah chuan
i tihdanglamna leh I thil tihsual i vên thei ang
mipui i hmangaih chuan –
ram i enkawl thei ang, fing takin
mimal tumah i ngaihtuah lo vin
nu ber angin – nunna leh thihna i pe thei
mahse i thinlung ah damna a awm zêl
van-lei zawng zawng i lo en chuan –
i chêng thei ang, i zirtîr thei ang
i enkawl thei ang, nunna i pe thei ang
i siam thei, mahse i neih duh lo
i thiltih thei, mahse lawmman i beisei lo
i enkawl thei, mahse ropuina i duh lo –
chutiang chuan de ropui thil i hriat ang
11
kawlh kawlhah khuhna a awm loh chuan –
engnge a hman?
zu puan chu lei a ni, mahse a khuhna a hman ṭhat
in chhungah khuhna sang zâwk awm chuan –
a ṭha zâwk, a nuam zâwk
chuvângin, khuhna chuan hmanrua a siam
a khuhna khat chu hausâkna thlâk a ni
12
rang tam takin mit a ti chhe
aw ri sâng takin beng a ti khur
chawhmeh hrang hrangin a tui a ti tê
thinlung hlimna chu a hlawk loh vang
duhna tam takin nun dam a ti borâl
mipui tihsual tam zâwk – sum leh pâi vâng a ni
mahse mi thiam chu neih hluin a tluk lo
a ngaihtuah chu – chaw leh tui chauh a ni
13
hria leh hlimna – pêng pahnihin buai a siam
i dam lohna i ngai tê zâwk
i hlâu zâwk ang
i hming leh i ropuina thih chu i hlâu
mipui hlâuna chu a hlauhawm zâwk
mahni i ngai loh chuan,
mi thu i ngaihsak thei lo
mahni i ropui êm êm a
khawvêla i innghat zâwk ang
mahni i hlâwm tê chuan
khawvêl i neih thei ang
mipui hmangaihna leh rinna i chang ang
he khawvêl hi engtinnge a inthurualsak?
mahni leh khawvêl inthlâk loh tu chauh a ni
14
hmalam hriatna chhungte chuan dao a hriat theih loh :
i hriat theih loh – aw dâwn a chhuah loh
i hmuh theih loh – mit dâwn a hmu theih loh
i tih theih loh – kut dâwn a tlâk theih loh
a inzawm, mahse a tihlang theih loh
thuziak emaw, thil hriat emaw chuan a huam lo
a châng chuan êng a rawn thlâk lo
a tlâk chuan thim a rawn thlen lo
thil hming nei lo hi a awm reng
a awm lohna ah a kir leh zêl
a phung nei lo, a nihna chhân loh
a fiah lo, a chheh vâng – hming engmah a huam lo
a hmaah i awm chuan a hmel i hmu theih lo
a zui chuan a kal dân i hre theih lo
a thupêk chu hun zawng zawng a kûn
a zâwmtu chuan tunlai a thuneih
khawvêl lo chhuahna a hmuh ang
he thupêk hi – dao thîr hring a ni
15
mi thiam hmasangte chuan thil nihna an hria êm êm
mi hriat loh te chuan an hre theih hran hran
chuângin ka ziah ang che –
an kal dân
khawvêl thlîr dân an neih chu i hmu ang :
an nun chu a nem ngêl êm
khâwngei tluang angin an kal zêl
an fimkhur êm êm
thahrui an hlâu angin
an fing lo, thing tê angin
lawmman an phal angin an inngaitlâwm
thingthar angin an no
in chhung angin an ngaihtuah
tui lian angin an hming thiang lo
mi dangte chuan an hre lo
mahse thil fiah lo te an fiah thei
anmahni an tih lohnaah
mi dangte chu an thiltih tûrin an sâwm
dao an zui dik
an duhna chu a tê êm
thil tê têin an châwimawi
naupang nun angin an awm
thil thar an siam lo
16
ka thinlung chu dam taka ka dah chuan
ka thlen ang khawvêl aia sang ber –
awm lohna hmun
thusawi lohin ka en ang –
thil thleng tinrêng, nunna thli chuan an pang
an kir leh zêl an chhuahna hmunah
damna leh awm lohnaah –
he hi mi zawng zawng fate a ni
he thil inpumkhatna hring hi –
«thupêk rem rêng» an ti
a hriat chu finna a ni
a ngaihsak loh chu tihnachang a tîr
he thupêk chu mi zawng zawng phal tûr a ni –
Pathian thupêk, khawvêl a thuneihna
a tihboral theih loh thil pakhat chauh :
a pumpêl nei lo
a thih leh a na theih lo
dao hi – a awm reng zêl a ni
17
mi rin loh chu –
mipui rin loh a ni
a enkawl dân chu –
a chhiat ber a ni
mipui zawngin –
an tih hreh êm êm!
a chak zâwk chu –
hlâuna a sem tu
a ṭha zâwk chu –
hmangaihna nei tu
inlung ṭha nei –
ropui taka awm tu!
lal ṭha ber chu –
a hming hriat loh
a thu hril loh –
a tum a thleng tawh
mipui an ti –
«thil engkim chu a lo inṭan tawh!»
18
mi zawng zawngin dao lam an lêt chuan
sorkar chuan dân an tihpuah fo
miin a thinlung thianghlim zâwmin a nun theih loh chuan
chhûng leh khawtlang borâl a lo thlen
fingna chhe berin thupêk a siam chuan
ngaihvenna leh hnialna a lo chhuak
chhûngkuaah inhnialna a lo châng chuan
«chestlohna» tih thu an sawi fo zâwk
ram dân a chhe zâwkah chuan
ram hmangaihna leh dân zâwmin an ngên fo
19
lehkha leh thiamna duhthlanna a awm loh chuan
mihringte chuan lawmna sang tak an neih thei ang
hmasawnna leh sumdawnna ngaihtuah loh chuan
thil tha lo tling thei reng reng a awm lo ang
duhthlan leh dikna thupêk a awm loh hunah
ram pêngin mihring tân a beihpui harsatna a awm loh chuan
chhûngkuaah an inlungrual tlangpui thei ang
hêng ziaktu sawi ho hi a tawi ber a sawi theih dân chuan :
mihring thiam tân chuan thil tlâwmpui a ṭha ber
ṭângkawlh lâwm lo, a ṭha vâng vâng thil
mi thiam chuan mahnia inhriatna a paih a ngai
duhthlan leh beiseina a tlâkbo a ngai
20
tunah leh kumkhuaa
mi thiam chuan thiamna vâng a taksa hrehawtûr
inchhûngna leh huaifâknain eng angin a inkarh?
tha leh ṭha lo chu engtin nge an inlâr dân?
mi hlauhawr tûr chuan mahni hlau a ngai!
kûtah chuan keimahniin kal zâwng zâwng
thil mumang tinte keimahniin ka chhiar dâwn dâwn
thlarau thar angin, mit delh hminghmangin
eng emaw beisei lo, khawvêl ka en mai
eng nge ka chênna hmun? Ka damchhuahna hmun?
tunhma lam ang chuan rêl râwp tui lam nên
ka chênna hmun ka hmu chuang lo...
mipuite chuan nun tha leh hmasawnna duh
keini chuan dawithlâk taka ka ngaihthlâk
ngaihtuah loh! Ka thil tihchuah hriatthiam theih a awm lo
mihringte chuan mi mualpho ka nih an hria
mi dangte chuan an thil hriat engkim an nei
anmahni an rinawm, an ngaihven hran lo
keini chuan zân leh ni ka hmachhawn dâr
naupang ang ka fing lo, ka hriat loh
mi zawng zawng hriat thiam thû ka hre lo
tui phûm hnuaia mawizâwng angin...
mi zawng zawng chuan an thiamna ṭha an lantîr
an tumnaah an tlân, hlawhtlinna an zawng
keini chuan tumna ka nei lo, tui lai râl angin
vâr lai khata thlipui ang hian
mihring thiltih ka tel lo
pachhuai nu ṭha chiah ka chîk zêl...
21
dao-a inṭan de thûr
dao-in de hmun a khuakhlelh
de thlarau chu dao ṭhenkhatah a inṭan
dao mahni chu thil mak tihchhiat loh
a lantîrnaah pawh thil ngaihnawm zawng a nei
a sawi fiah theih loh thil a puang :
ruahdil hnuai-ah thil zawng zawng an luang
a fiah lohnaah kan nunna a chêng
a mit delh loh hmunah thil awmna thlûr
thil dik tak a ni thei
nature pum puia hriatna a nei
hun lâi atanga tun thlenga
mihringten an finfiah duh zâwk
hming fiah tak pein, hriatthiam awlsam nân
thil hlu tak ṭanpui nân
thil zawng zawng ṭanna hriatna rawng
22
tihboral ah hian hmasuanna a luang
khuar chu a tiahrang duh zâwk
a chheh vêng tûr chuan a tlar a ngai
thil hlu hneh chuan thar leh thei
a tlêm chuan a hlawh ṭha zâwk
a tam chuan a chhiat zâwk—tihboralna hnû
inhnialna chu inpumkhatnaah a kal :
hê thil hriatna hi
mi thiamin a nun dân tûr a siam
mahni a lang chiang lo, mahse mi zawngin an hmu
a thu a ngaihthlâk lo, mahse a dik
inchhûngna a sawi lo, mahse mipui thinlung a lu
rorêlna a neih laiin a chawih loh
inelhna a siam lo, chuvângin a hnehchhoh tu an awm lo
engtin nge thufing hlu tak chu dik lo ni ang?
«tihboral hian fimthu a khûm»
i thlâk lêtna hi lo pawm rawh
i inpumkhatna kalsan lehna hnû
23
arsi thli hnuai-ah
arsi thli chu a rei lo
ruahnam hian a chak zo lo
nature-in a thusawi tawi zawk
mihring chu engtikah nge a ṭawngṭa ang?
nature ang nih duh loh chuan
thutak tihlan chu a tul
thil pawimawh thusawi tawih tur
dao rawng i nung tih ngaihtuah chuan
i kal zâwngah chuan i rinawm ang
dao ngei pawhin i hmelma a ngai ang
de rawng i nung tih ngaihtuah chuan
de ngei i ni ang
nunna chuan lawmnain i hmuksak ang
nunna chu harsatna zâwng tihtu chuan
a harsatna zawng zawng mahni tân a siam
chu harsatna a chhuahsan thei lo
kum za tam tawh a thusawi:
«mi tin a rinna angin a chan vek»
24
ke bêl lamah din chuan a ding thei lo
zâwng nasa chuan a rei lo kal
inlang nasa chuan mipui thinlung dâl
mahni inchhûngna sawi chuan ropuina hmâi
tihchhiatna tûr chuan hlawhtlinna a awm lo
chawihna lian chuan hotu nih theih loh
thing zawng zawngin thil ṭha lo leh ṭha tawk lo an phai
dao zâwng i kal duh chuan—inphai ve rawh u
25
ka hre lo a hming
thinglamtlâng hnuai-ah a lo lang –
lei leh vân a chhuak hmain
a muang reng, a inngai reng
mahni inpêk, a tlak lo
a lian zawk, a chhiat lo
thil zawng zawngah a lût zêl –
khawvêl pumpui a piang chhuak
ka hre lo a hming
'dao' tih hming ka pe ang
hming ṭha zawk ka duh chuan
'lian tak leh fimkhur' tiin ka ko ang
«lian tak» eng nge a nih?
a lian êm avângin ngaihtuah hran lo
i hriat ngei ang tih lai hian a hla hman mek –
lehlin lehlin tawhin i buai zâwk
tin, mihring rilru tê tak chuan
engtin nge thil lian tak hi a hriat theih ang?
dao chu a tlei thei lo
a thupêk leh dân pawh a tlei lo
mihring rilruah hriatna duhthlanna a awm reng
thil hriatnaah vân thupêk a lang chiang –
chutah chuan dao hriatna a ṭan chho
tin, thinlung chuan a tling takin :
«ka mihring nihnaah –
pathian êng ka luang!»
26
thingkung bungrua-ah chuan thing ṭhang a ding
thing muangna chu a lai ṭhawnna lalnu a ni
thing ṭha chuan thlifimna a nei
mi thiam chuan thil ngaihnawm a tlawh chuan
a hna a chhuah lo, a awmna a chhiar lo
thil mawi zawng zawng pawh a duang lo
a keng a chhuak lo, a ral a zâwk lo
chu vangin, lal ṭhian chuan a hriat theih tur :
mipuite hating leh huaifâk chuan lalṭana a siamtha lo
mipui muangna chu lalṭana bungrua a ni
bungrua chhiat chuan lal hi eng emaw ka lo kal ang?
a mahni tân chauh chuan a hmu a ni lo
hualngo chhung chuan a lalṭana a ṭha zawk lo lo vang
27
kal ṭha ber chu ralṭanna hmuh loh
thu sawi ṭha ber chu hrilhfiahna a ngai lo
ruahman ṭha ber chu ruahman neih loh
mi thiamin thil inpumkhat a tum chuan
hrui a hmang lo
kum sang tam a chhunzawm theih loh
khawmpui a khur chuan
thil khur a hmang lo
thil khaikhinmah a awm lo
chuvângin mi thiam chuan
khawmpui yang a awm
thianghlimna leh rinna hnênah
tûn hian a lo kal ṭhîn
mi zawng zawng a phal
harsatnaa awm emaw
rin lohnaa awm emaw
mihring emaw, sava emaw
tih ṭha lo a awm lo
zirtîr duhtute a zirtîr ṭhîn
lawmna leh ropuina a chan
mahse zirtîrte nên a inzawm ṭha lo
inzawmna hrehawmtûr a ven
zirtîr pawhin zirna hmasawn nân
zirtîrtu a zah nasa lo tûr a ni
a dik tak chuan :
thil hriat dik lo chu
hriat lohna leh fing lo na thlûr a ni
hei hi thutak a ni!
28
pa lamna i hriat lai chuan
nu lamna i chungah chhanchhuah lo
tlang hlûm pahnih hnar vêng ang i nih tur
an huang chhûmah i awm hian
naupang thar angin
khawvêl inpumpêk i hmu thei ang
engmah êng i ngaihtuah lai chuan
thimna i hreh chuan
«aw» tinah «aih» a tâng
thu ṭha sawiin, thu ṭha lo a zui dâwn
thil tin chu a pêk leh a dawn nei
i mahni ngei chu inhnialna ruang i ni
he mi thil inhnikna hi
i hriat reng chuan
harsatna tam tak i ven thei
i thiamna chuan têp a nei lo
hmangaihna leh hlawhtlinna i ngaihtuah lai chuan
enna hlimna i hreh chuan
inhnehna leh inpumpêk kawng i nih tur
pahnih pawh chu tlang sang an ni
a ding chak a ni
i inpumpêknaah chuan
i nungchang ṭha i chêng thei
ṭângkawlh rawng ang i nih thei
ṭângkawlh ang chuan
a chelh leh a siam chiah hian
a hman ṭha a ni
mi thiam pawhin
thil inhnikna hi
a thiltih leh ngaihtuahah a hmang
mahse thil ṭha ber chu
inpumkhat a ni
a then theih lo, a sawifiah theih lo
29
kan khawvêl mawi êm êm
thingkung hnaih angin
fate leh nun thurûk a khûm
engtin nge a hneh theih ang?
khawvêl rorel duhtu chu
a tawpah a hnehchhuak dâwn
tunhma lam atang khan chuti a ni ta rêng
khawvêl hi a inthlak reng reng
chuvângin a chelh theih loh
tunin roreltu chu
naktukah thu a ngai dâwn
tunin thlarau thianghlim tûra
naktukah hlimna a nei lo
tunin chakna neihtu chu
naktukah a chak lo vang
tuna din thar chu
naktukah a chhiat dâwn
hnehchhuaktu chuan
a hnehna a chêp thei lo
mi thiam chuan hei hi a hria avângin
a inhriat lohna a nei lo
a thinlungah duhsakna leh
dilna a hnâwk zêl
30
lalin mi thiam zawt chuan :
«engtin nge ka rorel ṭha ber?
dao zâwnin ka lalna ka siam ang?»
mi thiam chuan a chhâng :
«chakna sipai hmang suh
tihchhiatna chu a inthlâk zâwk ṭhîn
sipai kal hnuah chuan
hnathang chauh a lo ṭhang
indona hnuah chuan –
kumkhua chhiatna
buhchhâr leh lungngaihna a lo kal»
chuvângin mi thiam chuan
tihchhiatna a hmang chhan –
a thlantîr lohna vâng a ni
a tihchhiat chauh chu
a hnehchhuakna vâng a ni
a hnuai a tlan lo
hnehna neih laiin
a inhriat loh lo
a rorêlna a tihtâwk lo
a hlawhna a chhiar lo
tihchhiatna hnênah
a rinna a dah ṭhîn tu chuan
a chakna a tlin hnuah
a chhe zâwk a ni dâwn
hei hi dao dân
a zah lohna vâng a ni
31
ralbuai thil hman chu –
thil hlauhawm tak a ni!
chatuan leh huaifâk a thlentîr
kut kawhhma nên a inzawm
dao zui mi chuan
he thil hman a ngaihsân
indona lo awm loh hunah
mi thiam chuan lal a ṭanpui –
kut chênghnâr nên muangna a siam
amah tihchhiat a tum chuan
kut kawhhma nên a chhâng dâwn
muangna hunah – kut chênghnâr ropui
indona hunah – kut kawhhma hlut
kut chênghnâr chuan
ni ṭha leh muangna a hriattîr
kut kawhhma erawh
thil hlauhawm thuchah a puang
ralbuai thil hman chu –
thil hlauhawm tak a ni!
lal thiam chuan a thlantîr lohnaah chauh
a hmang dâwn
a thinlung a muang chuan a hneh ang
mahsel a lawm ngai lo
engvângin nge thihna thlentîr
kan lawm ang?
hnehna lawm tu chuan
mipui thinlung a hmu lo
lal hnehna puanhlan hunah :
hausâte chu a kawhhmaah
hausâ tê chu a chênghnârah
an ding ṭhîn
he mi zah dân hi
thihnung inbuatsaih ang a ni –
indona chhiatna chuan
tihlumna leh lungngaihna chauh a thlentîr;
hnehchhuaktu pawh chu
thihnung mî angin
a ding reng a ni
32
dao chu ṭângkawlh ang –
a hming nei lo, a then theih lo
a tê berah pawh
a inpumpêk a chhiat lo
mahni inpumkhat
mahni chhungkua a ni
lal leh rorêlna awm loh chuan
he dân hi mipui hnênah
a ṭanpui thei ang –
tihphûrna a ngai lo
mi tin chuan
hlawhtlinna inpumkhat a hre ang
mipui chuan anmahni ngeiin
an lawm ang
buh ang lo
hmâlhri thla chuan
huan atangin a luang ang
lei leh vân chu
inlungawi taka inzawm ang...
awle, hei hi thilmak a ni –
mihring ho chuan
an inthurûal dân dang an siam ta
he thil ṭha lo hi
thil thenkhat leh thenkhat
inang lo nihna aṭangin a lo chhuak
a tawp ber chu – hming
thil tin chu a hming a nei
a inzawmna a nei
ṭângkawlh chelh hlu angin
a danglamna kan hmu
hming leh thenna hi
nun khata hman ṭha a ni
mahse khawvêl inpumpêk
kan hriat theihna a bo thei
chuvângin thuziak thar siam
a tlinna hriat a ṭha
a ṭawp ber chu –
thil zawng zawng chu
a nihna pakhat chauh a ni
tui luang danglam angin
an inthlâk ṭhîn –
mahse tuipui hmuhtîrnaah chuan
an inkar a awm lo
tui pakhat chauh a ni
dao pawh hi –
a lantîrna tam takah pawh
inpumkhat chauh a ni
33
mi thiam i nih chiangin –
mi dang thlarau hrui i hria
mahni lungngaihna i hriat chuan –
i thlarau chu a êng ta
hnehna i hriat chuan –
chakna nei i ni
mahni i hneh chuan –
chakna sang zâwk i nei
i nun leh thil siam
i lungâwi chuan –
hlu tak i ni
thlarau hmasuanna
i duh chuan –
hlawhtlinna sang zâwk
i thleng thei
i kal zâwng zawngah
i tumna i chiang chuan –
i nun a sei zâwk
i thih hnuah mipuiin
i hriat loh loh chuan –
i thlarau chu
kum sang tam tak
a awm reng dâwn
34
tui luang zâwng zâwngah
dao hi kan hmu thei –
a têp a nei lo
kawhhma emaw chênghnâra
kal dân a nei lo
thing leh sava tin
a awm dân an hre lo –
dao aṭangin an lo chhuak
dao hnuai-ah an kir leh dâwn
dao chuan thil zawng zawng
a siam –
tlang, sai, nghâk –
a chhan a ngai lo
nunna thiltihtheihna nên
khawvêl a chênghnûk –
tihphûr lohin
tihsak lohin
a tumna a nei lo
mipui chuan «tê" an ti –
mahse a hmêl chu
a muang reng
dao chuan khawvêl pumpui
a khûm –
mi tin a phal
a paih lo
lal leh ropui tih
a ngaih loh –
a lianna tak tak
kan zirtîrna a ni
35
dao zâwngin i kal la
hremna i ven ang
thil zawng zawng chu
muangna zawngin an kal zêl
chaw leh lawmna chauh
mi thiam tân chuan a tling –
a kal zâwngah
a ding nghâl dâwn
dao hi chaw a ni lo
a va a hmuh theih lo
a aw a hriat theih lo
mahse aṭangin
lawmna zir tu chuan
a lâwmna chu
a têp thei lo
36
i tihsak duh chuan –
hmasa berin i tihpui ang che
i tihchhiat duh chuan –
hmasa berin i tihchak ang che
i tihboral duh chuan –
hmasa berin i tihhlum ang che
i hlan duh chuan –
hmasa berin i pe ang che
hei hi thiamna a ni –
thil nênna chuan
thil tlêm thei ṭhîn
sava angin –
tui tlâng a chhuah ngai lo
lalram pawhin –
a dân chu
mipui hnênah
a hrilh ngai lo
37
dao chu a tih loh reng
mahse thil a tihchhiat lo
lal pawhin hetiangin a tih chuan –
khawvêl chu a ṭha zâwkin
a puan chhuak ang
miin thil inthlak danglam
a lungâwi lo chuan –
a duhzâwngin thil belh duh a ni
he duhzâwng te chu
a tihdamsak a ngai –
a kir leh tur chu
thil tlâwmpui nungchangah
hming nei lo
thil ṭha lo duhzâwng nei lo –
chuvângin a muang ṭhîn
duhzâwng awm lo chuan –
muangna kawng mawi
a lang chiang –
lei leh vân zîngah
thutak inzawmna
a inṭanpui vek
38
de ṭha ber chu
a fing zawk a ni –
a tlêm zawk chuan
a lang duh zâwk
mi ropui tak chuan
a tum lohnaah
thil ṭha a tih ṭhîn.
thlarau ṭhianna-ah
mihring ṭha a lo chhuak –
mipui lawmman
a beisei lo
«dikna sang» chuan
a duhzâwng a nei –
thil zawng zawng
a dân zâwngin
a siam duh
"ṭawngṭaina sang» chuan
nungchang zawng zawng
dânbuai-ah a khung –
a zawm lo tu te
a phûr ṭhîn
chuvângin kan hmu :
dao lâk chuan – de a ṭha
de lâk chuan – mihringna a ṭha
mihringna lâk chuan – dân a ṭha
dân lâk chuan –
ṭawngṭaina chauh a ṭha lo
ṭawngṭaina chu
rinna chauh a ni –
thufingte chu
pangparh a ni ta –
fiah lohna leh
fing lo na thlûr
hualngo thuchah
mi thiam chuan
a chhung a thlang –
pangparh a hmang lo
thei a duh –
pangpar a duh lo
39
kum za tam tak awm thilte chu
inpumpêk nân an inṭan
vân chu a muang
a fiah, a tlar
lei chu a ṭhang, a ding
tui chu a luang zêl
lei hriata a lian
thing leh sava chu
an thlah chhunzawm zêl
lal pawhin ram pumpui
a vênghim ṭhîn –
a nungchang ṭha nên
mipui tân thlîrna a ni
inpumpêk lâk chuan
hremna a lo kal
vân chu vur a chhia chuan
lei chu a chhe ṭhîn
tui luang chu a tui a chhia chuan
thing leh sava chu
an ṭhâwih hnuaih ṭhîn
lal chuan mipui hmaa
a ropui a ngai lo chuan –
a lalna chu
a chhe thei ṭhîn
hnuai ber chu
sang ber thupuia a ni
mipui ṭanpuina chuan
lalna a chak ṭhîn
a nih loh chuan
lalin «keimah hi tê"
tiin a inlang chuan –
a hming ropui
a chhe thei ṭhîn
ngaihtuah rawh –
ratha i then chuan
a thenkhat chuan
i kal thei lo
thil zawng zawng chu
a inpumpêkah chauh
a hman ṭha
a then tin chu
a ṭha taka awm a ngai
chuvângin
i ropui tih i hria ang che
mahse i tê tih
i ngaihthlâk suh
40
dao kal zâwng chu
a nih lohna aṭangin a lo ṭan
tlemna hnuai-ah
inthlak danglamna thiltihtheihna a luang
«a awm» aṭangin
thil zawng zawng a lo chhuak
«a awm» mahni pawh
«a awm lo» aṭangin
a lo lang
41
mi thiamin dao a zir chuan
a nunah a tihlan ṭhîn
mi fel chuan a rilru a tihpuang
nimahsela a tlâk bo ṭhîn
mi mualpho chuan a nuih ṭhîn –
mahse nuih loh chuan
dao a nihna a bo ang
chuvângin tih hrilhfiah ang :
êng leh thlarau inpêk tu chu
a mak êm êm a lang
kawng fiah a hmu tu chu
a mawl êm êm a lang
thlarau sang a thleng tu chu
a hnuk êm êm a lang
thianghlim tak a nih chuan
mi ṭha lo angin an hria
hei hi thil inhnialna a ni :
a tam êm avângin
mi chuan a tlêm an hria
mi ṭha tak chu
an rin loh ṭhîn
thinlung inthlak khawvêl hi
thutak hriat chu a harsa
thil lian chu
hriat theih lohna lam a lian
sik leh a kâng lian chu
a kâng hriat theih loh
peih lian chu
a rei dâwn a ngai
a lo thleng vak lo
aw lian chu
bêngin an hriat theih lo
dao lian chu
a lang chiang lo
a hming a nei lo
vâr angin a luang
mahse, dao chuan
khawvêl ṭanna a siam
a tawp hriatna kawngah
a kalhtîr zêl
42
dao hi a then hrang lo
Leilung pumpui chu a ṭhanpui
thil zawng zawngah hian
en hran chuan kan hmu—
hnêna leh ṭhena inhnâwl dân
a inthlâk reng reng
thiltihtheihna pathumna chuan
he inthlâkna hi a thih ṭhin
pathum hian khawvêl thlâkna chu—
thil zawng zawng mâng a ni
iⁿ leh yaⁿ ☯︎ thilnun
«chi» thiltihtheihna hnênah—
an in»dui» (匹配) a lo ni
inremna, inṭanna
tlângkamna leh rinawmna hi—
kan ko «dui» tih a ni
mi chhiatna tawk hian
mi dang hmuhah lawm an ngai
«chhiat» tih an ngaihthah hle
mahse, hausak leh hlawhtlin tê te chuan
an tum takin : «Kan rethei» an ti
tlêm an nih chuan a chak
chak an nih chuan an inhuamzâwng
mi chak êm avânga châwimâwi chu—
anmahni chakna hlauhawm a ni
«naupang nunin min zirtîr a
ka hnehna leh hlimna chu—
keini pawhin kan hneh thei lo»
tih hi a awmzia chu—
a lan dân leh a ṭhang dân a ni
43
hun kal zêl chuan
thil muam leh êm êm chu
thil rêt leh ṭha zâwk a hlâwt ṭhin
thil a awm lo chu—
thil awm lohna hmunah a lût thei
mi hretu chuan hei hi a hria
«tih lohna» thiltihtheihna a hmang ṭhîn
a zirtîrna chu thupêk awm lo
a hriatna chu thufing hmang lo a ni
mahse, he thil ṭha hi—
mi tam zâwk tân chuan :
«engmah tih loh chu thil ṭha lo» an ti
an nun dânah a hman theih chu a reng reng
44
nangmah thlîrnaah chuan
tîng leh nun, eng nge thil inṭanna ṭhen zâwk?
nun leh hausakna, eng nge i hriat ṭha zâwk?
hei hi a dik lo em :
neih chu na chhiat aia harsa zâwk?
châwimâwi leh hmingthang tam zâwk chu—
a tlângtâwpah a tlu zâwk
dam chhûnga ngaihtuahna tam zâwk chu—
a tâwpah a hrehawt zâwk
mi chuan a chheh vêl tûr a awm
a nunna chu a sa zâwk
mi hlîr zâwka nun chu—
hmân lai nun aia ropui zâwk
45
hmeichhe tlanga thil thleng chu
khawvelin a lo nghah angin a inthlak ṭhin
a dik tak tak chu a dik lo angin a lang
a tlem thei lo chu a tlem angin a inzawm
hmasawnna ropui ber chu—
a muam, a ṭha lo, a fing lo angin a lang
thufing fiah tak tak chu—
a ṭawngṭa angin a awm ṭhin
Thutak ropui ber chu—
a inhnialnaah a inṭan
hnûia thlâkna chuan vân lam a hneh
thlamuanna chuan chhûngril a tihboral
khawvêl thil hriat harsa min petu hunah chuan
rinna chiang leh thinlung dam chuan—
hriatna chu a êng ang
46
ram pakhat chuan dao leh de an hman chuan
sakhi chu an lo khawih ṭhin leilung tithâ a
dao leh de a awm lo chuan
sakhi chu an ralṭhûanah an hman ṭhin
duhdân tihṭhîng thei lo chu—
natur thlenkhataia thil hlauhawm zâwk
«tam zâwk, tam zâwk» tih duhna chu—
chhiatna aia nasa zâwk
chheh vêl lo duhna chu—
râkberna aia hlauhawm zâwk
mi chuan a chheh vêl a hria chuan
a lungâwi thei dâwn
a mamawh aia tam loh chuan—
a nun a ropui zâwk
47
khua leh tui hriat theihna tûr chuan
hla taka kal ngai lo
a hla zâwk chuan, a hriatna a tlêm zâwk
thil hlâwng chu i mitmêl hnûai ah—
tûn leh hetah a awm tê a
mi hretu chuan vâna thlenna lam
fianna inṭanna hmuh ngai lo
thil ruâng hmuh lo mah se
a hming dik tak a pe ṭhîn
«tih lohna» hmangin a thiltih chu—
a tihfâk lo, a chhâng hlê ṭhîn
48
zirtîrna zâwl tûr chuan
thil hriatna a chhoh ṭhin
dao zui tûr chuan
ni tin a hriatna a tlem zâwk ṭhin
a tih tûr a bo vê tho—
«tih lohna» thiltihtheihnaah a thlen dâwn
tih lohna tak tak chuan—
thil tih loh hmangin a tihfâk hlê
a inpe ngai lo, a hneh ṭhîn
mahse, he thiltihtheihna hi—
mi dang tân thunun theih a ni lo
49
mi hretu thinlung chu a inthlak reng lo
mi dang nêna inlaichînnaah a lo ṭan ṭhîn
mi ṭha hmachhawnah chuan, a ṭha taka chêng
mi ṭha lo hmachhawnah pawh, a ṭha taka chêng
chutiangin, a thinlungah hian
inhuamna leh mîngâwnna a lo chhoh ṭhîn
mi rin theih tûr hmachhawnah chuan, a rin
mi rin theih loh hmachhawnah pawh, a rin
chutiangin, a thlarau chu a lo fîm neih zêl
mi dang tân engmah a beisei lo
mi tin hnên aṭangin thil a chhoh ṭhîn—
diamawndai emaw, chhia emaw
mahse, ṭha leh ṭha lo a thlei lo
naupang mît angin khawvêl a en
a rinhlelh lo, a thlang lo
engkim a thinlungah «de» ṭha takah a lo inthlak ṭhîn
50
kan pian hmâa khawvêl kan luh tâk lai hian
nunna hun chu a tla tawh ṭhîn
mi sâwm zînga :
pathum chu an hlim êm êm
pathum chu an tâwpa lam an tlâng tawh
pali chu an kal zui zui
an thi dâwnna lam an sâwng ṭhîn—
an nun duhna chuan an tihboral vâng
mahse, mîte an ti :
«miin nunna thutak a hre chuan,
Ram sava tlângngawh pawh a ven thei,
Mi thiltih hriam pawh a chhan thei lo
râwn bâwm bâwng pawh a tlan thei lo
sakei ke pawh a tih thei lo
suruk zâng pawh a tui thei lo—
a chhan chu :
thihna tûr a hmun a awm lo»
51
dao hi a tîr reng lo
thil zawng zawng a siam ṭhîn
de chuan an tân hrisêlna leh zirtîrna a pe
thil nung leh nun loh zawng zawng—
dao hi a bungrua a ni
a ṭan dân leh a chêng dânah—
de chuan a hmasâwnna hmun a nei
chuvângin, khawvêl chu—
dao zuiin a kal ṭhîn,
de lo lang chhunzawm pawh—
mîte’n an zah, an hlim ṭhîn
thupêk awm lo
thil nung ang khân a inthlâk dân chu
dao chuan thil a siam
de hmangin a enkawl ṭhîn :
a chhum, a hrisêl, a zirtîr
a thlâkêl, a vênghim
neih loh laiin— a siam thei
siam mah se— a inpumpêk lo
hruaitu a ni— mahse a thunun lo
hei hi thil ṭha taka tih dân—
de zui tûr chuan zawhna a ni lo!
52
thil zawng zawng chu a lo chhuakna a nei
a tlan chhûng a nei ṭhîn
a chhan i hriat chuan
a thlennaah i zawng ang che
a thlenna hriat chuan—
a chhan i hre reng tûr :
chutiang chuan hlauhawm i hlau dâwn lo
mi tin an hria :
ngaihtuahna i fîm khâwm lai
khawvêl hmun i khap chuan
nun chu a harsa lo
mahse, rilru i thlâk êm êm leh
cheh vêl lo i châng chuan
harsatna chu i thi hma chuan i tawh dâwn lo
rilru fîm chuan—
thil hmu theih loh i hmu thei ang
ngaihtuahna thiltihtheihna hmangin—
thil thlâk thei i khap thei ang
natura i zir lai chuan
thu hriatna êng i hmang ang che
khawvêl hriatna fîm leh
a inzawmna thlâkna i hmu leh ang—
tui angin a inthlâk dân
ṭhi leh nun inzawmna
nangmah leh mi dang i tihboral thei lo
hei hi kan ko tawh :
«thil ṭha taka kal dân» a ni
53
dao hriat duhna chuan
kawng ropui zâwngah i kalpui ang
he kawngah mi kal tûr chu—
a mawl lo, a lungreh lo
kawng aṭanga kal tla tûr chauh
an hlau ṭhîn, an buai ṭhîn
dao kawng chu a fâng a dawp
a dik a dawp—
mahse, mîte chuan kawng ṭhen an duh ṭhîn
lalram huan ṭha berah
lalte an ṭâng ṭhîn
an ngaihvennaah an tlâk
ram lo chu an hmu lo—
arsi thlâk an tân
mîte chu an châwi lo
an sum an chhoh ṭhîn
an hmasialna an phuah ṭhîn
an thinurnaah an tlâk—
chuvângin, mîte’n an hua ṭhîn
«râlthuam leh rukruk» an ti
he an tih dân chu—
dao lam an hnâwl ṭhîn!
54
khap hrang kum za tam siam chuan
a tikhal theih a harsa
dân leh hman dân thiltihtheihna chu—
a chak êm êm
fate chuan an pu leh pâwla an ngaihsak ṭhîn
mahni aṭanga lo ṭan zâwk duh tûr chuan—
«de» ṭha tak nei tûr a ni!
in chhung ṭha zâwk siam tûr chuan
«de» a chhoh ṭhîn
khua ṭha zâwk duh tûr chuan
«de» a chak zâwk
ram siam tûr chuan
«de» a luang êm êm
khawvêl ṭha zâwk siam tûrin
«de» engkim a nei ang!
thil pakhat i ṭha zâwk siam tum chauhvin
i hriatna chu a lo fâng zâwk ang
i chakna hmun i zawng chuan
i ngaihtuahna i hmu ang che
in chhung i ṭha zâwk siam chuan
in chhung thar i hmu ang
khua emaw ram i ṭanpui chuan
a thû i hre thiam zâwk ang
khawvêl ṭha zâwk i duh chuan
engkim i hriat thei ang!
khawvêl hian a thû a ka hrilh tâk a
«dao» kawng ka zui vâng a ni!
55
de nei mi chu naupang pian thar ang a ni
naupang chu khawvêlin a vawikhat ṭhîn
sakei leh sava pawh an vênghim ṭhîn
a te hlê mah se, nunna thiltihtheihna a nei
a inpumkhatna chu thil ṭha tak a ni
nula leh tlangval inlaichînna a hre lo
ni tin a awm reng mah se a tîr lo
natural ang khân a inrem ṭhîn
mi hretu tân inremna chu thil a ni reng
he thil hriat chuan fingna a ni
hlawhtlinna leh hausakna zawngin
nun kal tûr chuan—
tha felhriatna a nei ṭhîn
mahse nunna thiltihtheihna a tlak ṭhîn
he kawng hi ṭha lang mah se
dao lam a ni lo
par ṭha zâwk an chhuah chuan
an tê zâwk an thi ṭhîn
dao an hnâwl tûr chuan
an thi hun a lo hnai ṭhîn
56
mi hretu tak chu a hrilh duh lo
mi hrilh duh tak chu a hre lo
i rilru i fîm khâwm lai
khawvêl hmun i khap lai
i duhzâwng zawng i châng tla lai
i hmuh theihna hrisêl lai
nunna êng êm êm i hmang lai
ngaihtuahna ṭha lo i tihboral lai—
chutiang chuan khawvêl nên i inzawm ang!
he thil hre tak chu—
a ṭhian lo, a nunglo lo
thil eng emaw a duh lo
a hnâwl bawk lo
ṭha tih a tum lo
ṭha lo tih bawk a tum lo
zahna leh enkawlna a ngai lo
hlawhna leh chhiatna a ngai lo—
chuvângin, khawvêl pum puiin
a zah ṭhîn!
57
ram chu dân ṭha hnuaiah a awm ṭhîn
ralṭhuana hnehna tûr chuan rilru thar a ngai
mahse, ram zawng zawng chu—
«tih lohna» hmangin a hre ṭhîn!
engkim tih loh dân a châng zâwk chuan
mi retheite chu an tam zâwk ṭhîn
tih lohna dân a chak zâwk chuan
râlṭhuana thil chu an tam zâwk
ram chu a buai zâwk ṭhîn
zirtîrna chuan thil thar hlauhawm a siam ṭhîn
dân a chak zâwk chuan—
tih lohna chu a fing zâwk ṭhîn.
chuvângin, mi hretu chuan—
thil chak tak a tih loh ṭhîn;
engkim chu a ṭha zâwkin a inthlâk ṭhîn
thil dik lo chu a dik leh ṭhîn
lal thinlung dam chuan—
mipuite chuan an hausak thei zâwk
ram chuan an tihboral lo chuan—
an chakna chu a sa zâwk.
lal chuan a duhzâwng a tihboral chuan—
mipuite chuan an nun natural angin an lo hlim ṭhîn!
58
lalna chu a muam êm chuan
mipuite chu an fîm leh ṭha ṭhîn
lalna chu a chak êm chuan
an fingin an inṭhâwih ṭhîn
hlimna chu hrehawm aṭangin a lo ṭan ṭhîn
hrehawm thar chu—
hlawhtlinna hnûai ah a luang ṭhîn
he inthlâk dân hmingthang hian engtin nge a tlin dâwn?
thil dik tak chu a dik lo angin a lang dâwn
thil ṭha chu thil ṭha lo angin a inthlâk dâwn
mihringte thil thlîrtu leh thil tihsual chu—
a tâwp a nei lo
chuvângin, lal hretu chu—
a chak êm êm mah se, a ṭha lo lo
a dik tak leh a fîm
mi dang thinlung hrehawm a hria
dân ṭha a zui
mahse a hnâwl lo
a tumna a nei
mahse a tumna tûr chuan thil ṭha lo a tih loh ṭhîn
a hriatna êngin a rilru a tihboral bawk lo
59
mihringte natural dân angin a hrekhawm tûr chuan
lal chu a tih dân zawng zawngah a inhmuam ṭhîn
thil lo thleng dâwn a hriat chuan
a chhiatna a ven thei ṭhîn
a hun zawng zawngah «de» a chak zâwk ṭhîn
chuvângin a tumna chu a hnâwl thei lo
he thiltihtheihna hi dân hmanga hriat loh a ni
a chhan chu—
a rilru fingin a inhuam zâwk ṭhîn
ram leh nu hian thil inang an nei :
mihringte ṭhenkhat chu inpumkhatna hmangin a inzawm ṭhîn
a tumna chu nunna chu a sa zâwk a ni
lal chuan hei a hriat chuan
nu angin mawhphurhna a lo châng ṭhîn
chutiang chuan a lalna chu a ṭha zâwk a ni
khawvêl nunna a sa zâwk thei a
a thlen dâwn thû a hre thei bawk
60
sangha te te hmangin ei ṭha siam tûr chuan
thil ṭha zâwk siam tûr chuan zahthlâkna a ngai
ram enkawlnaah pawh chu—
hei hi a inang ṭhîn
lal chuan «dao» hmangin a ram a enkawl chuan
rilru chak, rilru tê, thil te enkawl lohna te—
a kawngah an lo lut thei lo
amah chuan mipuite a tihboral lo
«de» inpumkhatna a lo ni ṭhîn
mi zawng zawng chu a thang ṭhîn
61
kan hria : kawng zawng zawng chu aizawl lam a kal ṭhîn
ram ropui zawng zawng chu mipuite inpumkhatna hmun a ni
tuipui angin lei lam tuikhur te chu a kâwk ṭhîn
tuipui lian berah an thlâk ṭhîn—
mihringte pawh an inang lo mah se
ramah chuan an inzawm ṭhîn
nunna pumkhat an siam ṭhîn
ram chu nula ang a ni—
a muam êm mah se
thil lo thleng a hria êm êm
a inhuamna hmangin a hneh ṭhîn
a damna hmangin a chak ṭhîn
a muam êmna chuan thil chak zawk a lo hneh ṭhîn
ram ropuiin ram te leh buai nei hmachhawn chuan
a thinlung dam leh a rinawmna chauh a ngai
hun a liam chuan, ram te chu a lam pan ṭhîn
a bungraw leh thil neihte a lo chan ṭhîn
an inpumkhatna chuan an thiltihtheihna a sa zâwk ṭhîn
he inzawmna hian mipuite tân a ṭha êm êm :
ram ropui chuan mipui thar a nei ṭhîn
ram te chuan thil thar hman theihna a nei ṭhîn
mi tin an duh ang chu an hmu ṭhîn
hei hi muam êmna hian ropui tûr a kaihruaitu dân a ni!
62
dao hi thil zawng zawng êm êm leh êm lohna thlâk a ni
ṭha leh ṭha lo an inhlân chuan a rilru a tling hlê
engtin nge i hre theih ang damlô hre lo chuan?
engtin nge i hriat ang mî ṭhalo hmuh loh chuan?
en rawh!
mi chhûng ṭhatê chu hnû hlimna meikhua angin
mi thianghlim dao zir chu, tlang ramriang ang chhunzawm a ni
hmasâng mîte chuan dao an biak, a thlanna aṭangin :
an chhehvel an puâng lo, an sum an khawl lo
an chhehvel ṭha an hmang, nunnuamnain an hneh
chuvângin, dao hi lei pianmûa tlân angin a ṭhawn nghâl e